Διαβάστε στο ηλεκτρονικό περιοδικό Books 'n' more τη συνέντευξη του Θάνου Κουλουβάκη

Στο άδειο δωμάτιο

ρωτούσα πάλι τη σκιά μου

"Φοβάσαι τον θάνατο;"

Το μαύρο πέπλο σκιάζει τον χώρο·

"Φοβάσαι τους νεκρούς;"

(Επικριτικά βλέμματα)

Μία απάντηση·
"Πως μπορώ να φοβάμαι τον ίδιο μου τον εαυτό;"

Ο Θάνος Ι. Κουλουβάκης γεννήθηκε το 1997 στην Αθήνα. Σπουδάζει στο τμήμα Φιλοσοφικών και Κοινωνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Κρήτης, στο Ρέθυμνο. Αφοσιώθηκε από μικρή ηλικία στη λογοτεχνία – τόσο ως αναγνώστης όσο και ως δημιουργός. Στα εφηβικά του χρόνια ξεκίνησε την ενασχόλησή του με την αρθρογραφία, η οποία συνεχίζεται μέχρι και σήμερα. Τα τελευταία χρόνια ασχολείται με τον χώρο των εκδόσεων και έχει εκδώσει την πρώτη του ποιητική συλλογή με τίτλο “Ώρα Κοινής Φασαρίας”.

Ποιες είναι οι αναζητήσεις σας στο ποιητικό πεδίο όπως αυτό διαμορφώνεται σήμερα, αρχές του 21ου αιώνα; Ποια θέματα σας απασχολούν;
Οι αναζητήσεις μου είναι πολλές, ωστόσο όσον αφορά την ποίηση μου το φάσμα περιορίζεται μερικώς. Εν γένει, λόγω των σπουδών μου, μελετάω και ερευνώ ένα ευρύ φάσμα κοινωνικών φαινομένων και δράσεων - ατομικών και ομαδικών. Στην ποίηση, εν τούτοις, επικεντρώνομαι ως επί το πλείστον σε εσωτερικές αναζητήσεις, οι οποίες ενίοτε απέχουν αρκετά από τα κυριότερα σύγχρονα ερωτήματα· αυτά, δηλαδή, που προωθούνται ως “σύγχρονες αναζητήσεις”. Σαν άνθρωπος λατρεύω τη ματαιότητα που διέπει την ύπαρξη μας· αρέσκομαι στο να σκέφτομαι τη θνητότητα και κατά κάποιον τρόπο θεωρώ ότι αυτή είναι που δίνει νόημα - ακόμη και αξία θα έλεγα - στη ζωή. Συνεπώς, στα ποιήματα μου, θεωρώ ότι καθίσταται εμφανής αυτή η εμμονή μου με την τελεσίδικη κατάληξη της ζωής. Με γοητεύει, επίσης, η μελαγχολία που κατακλύζει ακόμη και τις πιο ευχάριστες στιγμές· η μελαγχολία που πάντοτε θα υφίσταται εκεί - σε μια γωνιά - και θα επιβλέπει την προσωρινή ευδαιμονία.
Έχετε, συνομήλικοι και ομότεχνοι, κοινά χαρακτηριστικά έκφρασης που σας ομαδοποιούν και σας διαφοροποιούν από τις προηγούμενες γενιές Ελλήνων ποιητών;
Θεωρώ πως σίγουρα υπάρχουν στοιχεία που μας διαφοροποιούν σε ένα βαθμό από τις προηγούμενες γενιές. Στοιχεία που ενδεχομένως έχουν να κάνουν με το ύφος, τον τρόπο γραφής, τα θέματα ή ακόμη και τις αναζητήσεις μας εν γένει. Ωστόσο, θα ήταν λάθος μου να καταλήξω σε γενικεύσεις· συνεπώς, θα έλεγα ότι υπάρχουν σε ένα βαθμό διαφοροποιήσεις, εν τούτοις υπάρχουν και ομοιότητες.
Αναφορικά με την ομαδοποίηση, επιτρέψτε μου να πω ότι δεν μου αρέσει να ομαδοποιώ εν γένει καλλιτέχνες με κανέναν τρόπο. Επομένως, θα απέφευγα να τοποθετήσω τον εαυτό μου μέσα σε ένα μονάχα ρεύμα. Από εκεί και πέρα, αν κάποιους τους βολεύει αυτή η απόδοση ταυτοτήτων, είναι δικαίωμα τους να τη στηρίζουν.
Ποια είναι η σχέση σου με τις προηγούμενες αυτές γενιές ή με την ξένη ποίηση; Ποιες επιρροές καταγράφεις; Ποιες επιδράσεις Ελλήνων ή ξένων ποιητών σε χαρακτηρίζουν;
Οι επιρροές μου είναι αρκετές - δεν το κρύβω. Λατρεύω τον Νίκο Καββαδία, τον Μανόλη Αναγνωστάκη, τον Κώστα Καρυωτάκη, την Κατερίνα Γώγου. Επίσης, αγαπώ και εμπνέομαι έντονα από τον Σαρλ Μπωντλαίρ και τον Αρθούρο Ρεμπώ. Δεν θα συνεχίσω, διότι η λίστα είναι αρκετά μεγάλη.
Υπάρχει στα ποιήματα σου διάθεση απόκλισης από το παρελθόν, πρόθεση ανανέωσης της ποιητικής έκφρασης; Πειραματίζεσαι με νέα είδη;
Πειραματίζομαι διαρκώς. Θα δηλώσω κάτι που ενδεχομένως φαντάζει ανώριμο εκ μέρους μου, εν τούτοις στο μυαλό μου δεν είναι μονάχα λογικά αλλά και αναγκαίο. Γράφω όπως μου αρέσει και με όποιον τρόπο μου έρθει· οτιδήποτε με ελκύει, δηλαδή, εγκεφαλικά το καταγράφω στο χαρτί και το αποτέλεσμα είναι αυτό που είναι. Σπάνια διορθώνω ποιήματα μου. Κι όταν το κάνω, αισθάνομαι λες και τα αλλοιώνω σε ένα βαθμό που ενίοτε καταστρέφονται. Καταλήγω να πετάω ποιήματα, έχω κάψει αρκετά, διότι ένιωθα ότι είχαν αλλοιωθεί υπερβολικά. Συνεπώς, εχω αποφασίσει να κρατάω την αρχική μορφή, η οποία μου φαίνεται - ως επί το πλείστον - περισσότερο αυθεντική. Θεωρώ, άλλωστε, ότι οι αναγνώστες και οι αναγνώστριες δεν έχουν ανάγκη από ποίηση η οποία γεννήθηκε μέσα από καλούπια.
Το Ίντερνετ δίνει πλέον τον χώρο στον κάθε ένα να «δημοσιεύει» ποιήματα του με αποδέκτη ένα ευρύτατο από κάθε άποψη κοινό. Σε εμπνέει αυτός ο χώρος; Μπορεί να αναπτύξει τη γραφή σου;
Σίγουρα μέσω του internet έχουμε πλέον τη δυνατότητα αφενός να παρουσιάζουμε την τέχνη μας σε ένα ευρύ κοινό και αφετέρου να έχουμε προσωπική επαφή με όσους και όσες μας διαβάζουν. Αισθάνομαι, ωστόσο, συχνά ότι κάτι χάνεται όταν ένα ποίημα - ας πούμε - γίνεται ένα ακόμη post στο facebook ή μια ανάρτηση στο instagram. Ίσως να βρίσκεται μονάχα στο δικό μου μυαλό αυτή η σκέψη και να με βασανίζει.
Με βεβαιότητα, πάντως, θα μπορούσα να πω ότι τα social media και το internet εν γένει μας παρέχουν μία εξαιρετική δυνατότητα· τόσο σε εμάς τους καλλιτέχνες όσο και στο (αναγνωστικό) κοινό.
Πιστεύεις ότι Facebook, Twitter και άλλοι ιστότοποι υποκαθιστούν σήμερα τα «λογοτεχνικά στέκια» όπου σύχναζαν οι παλαιότεροι; Οι νεότεροι έχετε ανάλογα «ζωντανά» στέκια συνάντησης;
Είναι μεγάλη αλήθεια ότι οι περισσότεροι καλλιτέχνες χρησιμοποιούν τα social media ως έναν τρόπο προώθησης της δουλειάς τους και κοινωνικοποίησης, όμως δεν βρίσκω κάτι κακό σε αυτό. Φυσικά, μέσα σε αυτά τα πλαίσια, συγκροτούνται φιλικές - και μη - σχέσεις, ξεκινούν συζητήσεις και - μέχρι εδώ - όλα φαντάζουν ωραία. Εν τούτοις, θεωρώ ότι σε ένα βαθμό όλη αυτή η κατάσταση έχει επιφέρει την έλλειψη της ανθρώπινης επαφής. Αναφέρομαι στην επαφή πρόσωπο με πρόσωπο, τόσο με ομότεχνους όσο και με αναγνώστριες και αναγνώστες, η οποία - κατά τη γνώμη μου - είναι ωφέλιμη.
Βεβαίως, υπάρχουν ακόμη στέκια, ωστόσο αφενός πρέπει να ψάξεις καλά για να τα βρεις και αφετέρου είναι λίγοι αυτοι που εξακολουθούν να “συχνάζουν” σε αυτά. Κι εμείς οι ίδιοι, πάντως, δημιουργούμε στέκια διαρκώς και θεωρώ πως αυτό είναι πολύ σημαντικό.
Στην εποχή των Πολυμέσων, Διαμέσων και άλλων εναλλακτικών μέσων έκφρασης του ποιητικού λόγου, απηχούν οι στίχοι του Ρίτσου: «Κάτι μεγάλες, ακατανόητες λέξεις/ μπαίναν στο καθημερινό μας λεξιλόγιο.../ σα νάχαν ‘έρθει ξένοι κατακτητές κ’ εγώ είχα προφτάσει/ να κρυφτώ σε μια κρύπτη μυστική...» Αισθάνεσαι ότι η ποίηση άρχισε επιτέλους να βγαίνει από τη μυστική της κρύπτη;
Για να είμαι ειλικρινής δεν το αισθάνομαι καθόλου αυτό. Θεωρώ ότι εξακολουθεί η ποίηση να απωθεί το ευρύ κοινό και οι ποιήτριες και οι ποιητές να βρίσκονται “εντός της κρύπτης”. Η ίδια η πραγματικότητα το επαληθεύει σε πολλές περιπτώσεις, άλλωστε. Εν τούτοις, δεν θέλω να γίνομαι αφοριστικός. Πιστεύω ότι έχουμε κάνει ορισμένα βήματα που είναι πολύ σημαντικά για την επιβίωση μας ως ποιητές και ποιήτριες και κατ’ επέκταση για την επιβίωση της ποίησης.
Μερικές φορές, ωστόσο, αισθάνομαι να με καταβάλει μια απάθεια, ένα τέλμα που το κοινωνικό σύνολο επικροτεί και στηρίζει εν γένει σε μεγάλο βαθμό. Πόσο εύκολο είναι να ξεφύγουμε από αυτό; Αναρωτιέμαι συχνά. Προσωπικά, προσπαθώ να είμαι δημιουργικός και να βρίσκω καινούργιες πηγές έμπνευσης.

Θα ήθελες να μας στείλεις δύο ποιήματα σου σαν επίλογο αυτή της συνομιλίας;

  

Βεβαίως. Είναι χαρά μου να σας στείλω δύο ποιήματα μου (Το πρώτο έχει τίτλο “Μη Σώματα” και το δεύτερο “Άδεια Μπουκάλια”):

Μη Σώματα

Όταν τα σώματα
- μέσα στη μέθη τους -
καλούν τον θεό του έρωτα
να τα συντροφεύσει·

όταν αφήνονται
- ελεύθερα πια από λαβύρινθους -
να εκφραστούν,
να βαδίσουν,
να συντριβούν

τότε στ' αλήθεια
αισθάνονται το άγγιγμα,
την έλξη,
το πάθος.

Γυμνά
τυλίγονται
μέσα στα σαρκικά δεσμά·
καίγονται αιώνια
από το πάθος της στιγμής
- ή της ανάμνησης.

Μέχρι να είναι «μη σώματα»
και να τριγυρνούν
στον κόσμο σαν σκιές·

να τις βλέπουν οι άνθρωποι
στα όνειρα τους
και να αισθάνονται την έλξη.

Να πεθαίνουν
από τον πόθο

εκεί

την ώρα της οδύνης
ή της ηδονής.

Άδεια Μπουκάλια

Θα 'θελα απόψε
να ήσουν εδώ·
να χαζεύω
- κάτω απ' τον έναστρο ουρανό -
πως γυαλίζουν τα φεγγάρια μας
και τα άδεια μας μπουκάλια.

Θα 'θελα απόψε
να μου κάνεις δώρο
την παρουσία σου
και δυο μπουκάλια κόκκινο κρασί·

να λαμπυρίζουν τα χείλη σου,
να γεμίζει καπνούς το σπίτι,
να τρεμοσβήνουν οι λάμπες,
να λερώνονται τα στόματα μας

μια απ' τον έρωτα
και μια απ' το κρασί.

Απόψε θα 'θελα
να με άκουγες λίγο περισσότερο,
να με έσφιγγες λίγο περισσότερο,
να μου επέτρεπες
- έστω και για λίγο -
να ακούσω την καρδιά σου.

Γι' απόψε μου φτάνει·
κι ας ξέρω πως το μόνο που θα μου μείνει
είναι η μυρωδιά απ' τα αποτσίγαρα
και οι αναμνήσεις μου
που πνίγονται
μέσα στα άδεια μας μπουκάλια.